Steen is miljoenen jaren geleden ontstaan, in een heel langzaam proces, door druk van de aarde, druk van beneden af of van bovenaf en is te onderscheiden in drie hoofdgroepen van soorten steen.

Stollingsgesteenten

Deze steen ontstond, doordat gloeiend heet magma uit de diepte van de aarde omhoog kwam. Als het onder het oppervlak van de aarde bleef en langzaam afkoelde ontstond o.a. graniet en dioriet. Graniet komt het meeste voor en wordt her en der op de aarde gevonden bijv. in Scandinavie, Zuid-Afrika, Brazilie, Noord-Amerika en Groot-Brittannie. Door de menging met verschillende mineralen en zuurstof komt het in allerlei kleuren voor. Deze steen is glanzend te polijsten.

Soms vloeide de lava via gangen en pijpen in de aardkorst naar buiten en koelde daar snel af. Dit gesteente heet ganggesteente en plaatgesteente, voorbeelden daarvan zijn o.a. basalt, porfier obsidiaan en diabaas. Basalt wordt bijv. gevonden in Schotland.
Stollingsgesteenten behoren tot de hardste steensoorten op aarde.

Afzettingsgesteenten

Deze steen ontstond, doordat er uitwendige krachten op het aardoppervlak inwerkten. Van de bergen kwam via gletsjers en rivieren erosiemateriaal mee naar beneden en werd onder hoge druk samengedrukt met fossiele resten en schelpen door de zeeën die er eerst waren. Eronder vallen bijv. leisteen, zandsteen- en kalksteensoorten. In Duitsland wordt gele en rode zandsteen gevonden, kalksteen komt o.a. uit Frankrijk, Spanje, Egypte en Azie en komt voor in diverse kleuren o.a. wit, geel, roodachtig, grijs of zwart. Deze stenen zijn niet glanzend te polijsten, maar wel goed te bewerken met de puntbeitel en de hamer.

Omzettingsgesteenten

Deze steen ontstond door een omzetting of metamorfose na inwerking van hoge druk en verhitting, wat chemische processen teweegbracht. De eigenlijke structuur van de steen veranderde daardoor en er ontstond een nieuwe steensoort. Steen waarbij dit gebeurde wordt meestal dichtbij vulkanische grond gevonden en zijn bijv. speksteen, albast, marmer, travertijn en serpentijn. Deze stenen kunnen ook sterk variëren in kleur en hun vindplaatsen zijn over de hele wereld o.a. in Spanje, Portugal, Italie, Griekenland, Zimbabwe, VS, Noorwegen. Travertijn is daarbij een soort gatenkaas steen, omdat het vaak holtes heeft. Door hun compactheid zijn deze stenen glanzend te polijsten. Het bewerken varieert.

Door het miljoenen jaren in beslag nemende transformatieproces, kan een bepaalde steensoort in de loop van de tijd veranderen in een andere steensoort.

Bekijk op de volgende pagina de indeling per steensoort.